KOSKI MEHMED-PAŠINA DŽAMIJA

Autor teksta: Dr. Ekrem Tucaković, Rijaset Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini • Fotografije i video: Mirza Hasanefendić

 

Koski Mehmed-pašina džamija u Mostaru nalazi se u Starom gradu, na lijevoj obali Neretve, u neposrednoj blizini Starog mosta. Džamija zajedno sa medresom, šadrvanom, turbetom i haremom je nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.

Koski Mehmed-paša rođen je u Mostaru i služio je u osmanskoj administraciji. Umro je 1611. Ovaj dobrotvor za izdržavanje džamije i hanikaha ostavio je brojne nekretnine. Natpis o izgradnji džamije rađen je u stihovima na turskom jeziku i uklesan je u kamenoj ploči, veličine 35 × 65 cm, uzidanoj nad glavnim ulazom u džamiju. Džamija je izgrađena 1027. godine po Hidžri, odnosno 1618/1619. godine.

Džamija je presvođene kupolom i spada u red jednoprostornih potkupolnih džamija s otvorenim trijemom, natkrivenim s tri kupolice i kamenom munarom. Centralni prostor džamije omeđen je kamenim zidovima debljine 1,1 m i čini pravilan kubus vanjskih dimenzija 12,6 × 12,6 × 12,5 m. Presvođen je kupolom s tjemenom na visini 15,25 m. Munara je prigrađena uz desni vanjski zid. Visina kamene munare bez alema iznosi 29,90 m. Četrnaestostrana munara ima 78 kamenih stepenica.

Unutrašnjost džamije ima dekoraciju, a između prozora na kubetu naslikana su stabla šipka, limuna, maline, kruške, palme, trešnje, vinove lože i naranče, te motivi ruže i karanfila u kompoziciji sa vazama.

Koski Mehmed-pašina medresa-hanikah radila je do 1924. godine, kada je zvanično prestala s radom. Šadrvan čini dvanaestostrani kameni bazen jednostavne izrade s proširenjem u profiliranoj bazi, oko koje je kanal za odvod vode. Na stubovima koji su okrenuti prema ulaznim vratima uzidane su dvije ploče s isklesanim natpisima, iz kojih se vidi da je šadrvan sagrađen 1781. godine. Natpis je rađen u rimovanoj prozi na arapskom jeziku, pisan krupnim i lijepim nesh pismom.

Koski Mehmed-pašina džamija spada među najvrijednije spomenike Mostara i pripada tipu osmanskih džamija s jednom kupolom. Džamija ima veliki značaj i sa urbanističkog stanovišta.

Izvor: